Kỹ năng hòa giải ở cơ sở

CÁC BƯỚC TIẾN HÀNH HÒA GIẢI

Bước 1: Trước khi hòa giải

- Khi xảy ra vụ việc mâu thuẫn, tranh chấp giữa các bên, người hòa giải cần có mặt kịp thời gặp gỡ các bên tranh chấp để can ngăn, dàn xếp, làm dịu tình hình căng thẳng giữa các bên, khuyên nhủ hai bên có thái độ đúng mực, tôn trọng trật tự trị an, phải, trái, đúng, sai sẽ được giải quyết rõ ràng đồng thời nhắc nhở quần chúng xung quanh có trách nhiệm ổn định tình hình, không nên có thái độ châm chọc, kích động “đổ thêm dầu vào lửa”, không nên kéo bè, lập cánh tổ chức thành cuộc ẩu đả lớn dẫn đến hành vi phạm tội… Đối với những vụ việc như đánh nhau, gây mất trật tự, an ninh trên địa bàn dân cư, tổ viên Tổ hòa giải cần có biện pháp ngăn chặn kịp thời và hạn chế các thiệt hại về người, về vật chất có thể xảy ra.

- Tìm hiểu nhanh nguyên nhân gây ra vụ việc, kịp thời thuyết phục, không để “việc bé xé ra to”, “việc đơn giản thành việc phức tạp”.

- Có thể hội ý nhanh trong Tổ hòa giải để bàn biện pháp hòa giải, phân công các hòa giải viên nắm chắc vụ việc, tiếp xúc với các đương sự để tiến hành hòa giải kịp thời. Nếu gặp vụ việc tranh chấp phức tạp, mâu thuẫn giữa các bên gay gắt, có thể gây ảnh hưởng xấu đến an ninh, trật tự trong địa bàn dân cư thì Tổ hòa giải kịp thời báo cáo, kiến nghị cơ quan có thẩm quyền để có biện pháp giải quyết.

Đây là bước quan trọng, nếu làm tốt bước này sẽ hạn chế, ngăn ngừa mâu thuẫn phát triển, tạo điều kiện cho việc hòa giải tiếp theo.

Bước 2: Tiến hành hòa giải

Đây là bước quan trọng có tính chất quyết định thành công hay thất bại của việc hòa giải. Để thực hiện bước này, tổ viên Tổ hòa giải cần làm những việc sau:

- Trực tiếp trao đổi với từng bên, tìm hiểu thêm các nguyên nhân mâu thuẫn, tranh chấp phát sinh.

- Lựa chọn thời gian thích hợp để các bên gặp gỡ, trao đổi phân tích vụ việc, làm rõ đúng sai, dựa vào quy định của pháp luật, truyền thống đạo đức, phong tục tập quán để phân tích cho các bên thấy rõ lỗi của mình.

- Nắm chắc đặc điểm, tâm lý của từng bên cũng như tính chất vụ việc để áp dụng “nghệ thuật” hòa giải, tránh vội vàng, nôn nóng, “chụp mũ” hoặc làm tổn hại đến  danh dự, tự ái cá nhân của các bên.

- Khi hòa giải tại gia đình (hoặc nơi do các bên tranh chấp yêu cầu), chủ yếu dung tình cảm, uy tín, lẽ phải để thuyết phục các bên, không nên hình thức, phức tạp hóa trong khâu tổ chức thực hiện.

- Tùy từng trường hợp cụ thể, người tiến hành hòa giải chủ trì buổi gặp gỡ trao đổi, có thể mời thêm một số người làm chứng hoặc đại diện của một số tổ chức đoàn thể, người cao tuổi, người có uy tín, bạn bè thân thích… tham gia. Việc gặp gỡ trong buổi hòa giải phải tạo ra được thái độ thân mật, cởi mở và chân thành trên cơ sở “tình làng, nghĩa xóm”, không lấy biểu quyết hoặc dùng áp lực, áp đặt thỏa thuận của các bên.

Bước 3: Sau khi hòa giải

Trong bước này, người tiến hành hòa giải có thể thực hiện các công việc sau:

- Nếu vụ việc hòa giải thành, tổ viên Tổ hòa giải cần động viên, thăm hỏi các bên và nhắc nhở các bên thực hiện cam kết của mình, tạo điều kiện để họ thực hiện tốt cam kết. Có thể biểu dương, động viên kịp thời việc thực hiện các cam kết của các bên trong các cuộc họp dân cư.

- Nếu vụ việc hòa giải không thành thì tổ hòa giải cần dàn xếp ổn định và hướng dẫn các bên đề nghị các cơ quan nhà nước có thẩm quyền giải quyết.

Dù hòa giải thành hay không thành, người làm công tác hòa giải cũng cần ghi chép vào sổ công tác về hòa giải để phục vụ cho việc thống kê báo cáo và tổ chức hội ý rút kinh nghiệm trong tổ hoặc đề đạt xin ý kiến của Ban Tư pháp xã.

NHỮNG ĐIỂM LƯU Ý TRONG HÒA GIẢI

- Thường xuyên nắm tình hình để kịp thời phát hiện và có biện pháp thích hợp để ngăn chặn các vi phạm pháp luật và tranh chấp nhỏ trong cộng đồng dân cư.

- Cần tranh thủ sự đồng tình, ủng hộ của các cá nhân, tổ chức có liên quan đến vụ việc hòa giải đặc biệt là những người có vai trò quan trọng và uy tín cao trong gia đình, họ tộc và trong cộng đồng dân cư. Đối với vùng sâu, vùng xa, đồng bào dân tộc cần chú ý và phát huy vai trò của Già làng, Trưởng buôn, Trưởng bản…

- Khi vận dụng các phong tục tập quán của từng địa phương vào việc hòa giải cần xem xét phong tục, tập quán đó có trái với chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước hay không. Chỉ được vận dụng các phong tục tập quán tốt đẹp, không trái với những quy định của pháp luật.

- Những việc không được hòa giải bao gồm:

+ Các hành vi phạm tội được quy định trong Bộ luật Hình sự

+ Các hành vi vi phạm pháp luật bị xử lý vi phạm hành chính

+ Các vi phạm pháp luật và tranh chấp mà theo quy định của pháp luật không được hòa giải, gồm: kết hôn trái pháp luật, gây thiệt hại đến tài sản của Nhà nước, tranh chấp phát sinh từ giao dịch trái pháp luật, tranh chấp về lao động.

 

BBT